شاهین نجفی (زاده ۱۹ شهریور ۱۳۵۹ در بندر انزلی)[۱]خوانندهٔ ایرانی مقیم آلمان است. وی فعالیت در موسیقی را از سال ۱۳۷۹ در سبک‌های پاپ رپ و راک آغاز نمود.[۲]
شاهین نجفی تا قبل از مهاجرت به آلمان در سال ۲۰۰۵ میلادی، در ایران، یک موسیقی‌دان زیرزمینی و فعال سیاسی بود.[۳]وی پس از مهاجرت به آلمان، تاکنون به فعالیت خود در موسیقی رپ و راک و موضوعات سیاسی واجتماعی و مدنی ادامه می‌دهد. او تلاش می‌کند که عناصر شاعرانه و ادبی و اصطلاح‌های فلسفی و سیاسی در ترانه‌هایش حضور داشته باشند. لقب وی شراعظم و گیله مرد هست.[۴][۵] مضمون بیشتر ترانه‌های نجفی استبداد سیاسی، حاکمیت دینی، فقر، تبعیض جنسی، سانسور،کودکان کار، اعدام، اعتیاد و هوموفوبیا است. همچنین تعدادی از آهنگ‌های نجفی پیرامون نتایج انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ و در حمایت از جنبش سبز می‌باشد.[۴][۵]
آغاز فعالیت
شاهین نجفی زاده سال ۱۳۵۹ در بندر انزلی است و درگیلان زندگی می‌کرده‌است. وی زمانی که شش سال داشته پدرش را از دست می‌دهد و بعدها نیز با اعتیاد برادرش روبه رو می‌شود.
او در نوجوانی قاری قرآن بود بعد به سرودن شعر و ترانهروی آورد و از هیجده سالگی نواختن ساز گیتار را در سبک‌های کلاسیک و فلامنکو نزد اساتید این ساز همانند سهراب فلک انگیز، فرزاد دانشمند و حامد حمیدی آموخت. وی آوازهای هارمونی و سلفژ را نزد استاد سنگاچینی واستاد فریدون پوررضا آموخت و سپس آواز خواندن را در سبک‌های راک و اسپانیولی در ایران به صورت زیرزمینی آغاز کرد و با چند گروه مختلف همکاری کرده‌است.[۴]
او دانشجوی رشته جامعه‌شناسی بوده‌است و نظر خود را در محیط دانشگاه به طور صریح بیان می‌کرده‌است و از این جهت وی را به علت هنجار شکنی از دانشگاه اخراج کردند.[۲]
نجفی در مصاحبه‌ای با رادیو فردا اعلام کرد که یکخداناباور است و به مفاهیمی مثل شیطان و خدا به صورت ایدئولوژیک اعتقادی ندارد.[۶][۷]
مهاجرت به آلمان
شاهین نجفی پیش از مهاجرت به آلمان مدتی سرپرست یک گروه موسیقی زیرزمینی در ایران بوده اما پس از دومین اجرا، ممنوع‌الصدا شد.[۸][۲] وی در آلمان سرپرستی گروهی به نام «اینان» را نیز بر عهده داشت. وی سپس بهگروه تپش ۲۰۱۲ پیوست.[۹] با پیوستن او به این گروه و اجرای شعرهای سیاسی-اجتماعی‌اش، گروه تپش ۲۰۱۲ بیش از پیش مورد استقبال مخاطبان و رسانه‌های فارسی‌زبان قرار گرفته است[۱۰]
روزنامه کیهان به انتقاد از فعالیت این گروه که آنرا مارکسیستی معرفی کرد پرداخت.[۱۱]
فعالیت در آلمان
ما مرد نیستیم
شاهین نجفی در تاریخ ۱ مه ۲۰۰۸، یعنی روز جهانی کارگر، آلبومی به نام ما مرد نیستیم را با همکاری گروه تپش ۲۰۱۲منتشر ساخت. این آلبوم به طور رسمی آغاز حرفه وی در موسیقی رپ فارسی بود.[۱۲]
این آلبوم شامل ۱۰ ترانه است که مشهورترین ترانه آن ما مرد نیستیم می‌باشد. آهنگسازی و تهیه کنندگی این اثر توسط گروه تپش ۲۰۱۲ انجام شده و کلیه شعرها و اجراهای آن را شاهین نجفی بر عهده داشته است.[۱۳][۴]
جدایی از تپش ۲۰۱۲
شاهین نجفی از ابتدای سال ۲۰۰۹ به همکاری خود با گروه تپش ۲۰۱۲ پایان داد.[۱۴] دلایل مختلفی در رابطه با جدایی وی از این گروه مطرح شده‌است. دلیل اصلی انتشار بدون اجازه ترانهٔ «طرف ما» از تلویزیون صدای آمریکا عنوان می‌شود. به هر جهت شاهین نجفی در رابطه با جدایی خود از این گروه اعلام کرد که بعدها امید پور یوسفی دربارهٔ انتشار ترانهٔ «طرف ما» از تلویزیون صدای آمریکا گفت این موضوع سهواً اتفاق افتاده بود و شاهین نجفی نیز از اشتباه رخ داده گذشت.
آنتی کاریزما
وی از ابتدای سال ۲۰۱۰ یک گروه موسیقی تحت عنوان آنتی کاریزما را تشکیل داد. این گروه سبک‌های راک و بلوز را دنبال می‌کند و متشکل از چهار نفر یعنی شاهین نجفی، بابک خزایی، آرمین مستعد و پژمان افشاری می‌باشد.[۱۵]این گروه اولین کنسرت‌های رپ و راک خود را در فستیوال ماه فوریه رپ فارسی که در سوئد برگزار شد، اجرا نمود و مورد استقبال قرار گرفت.[۱۶]
واکنش به انتخابات دهم ریاست جمهوری
شاهین نجفی پس از حوادث پس از انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ آثاری ارائه کرد. وی در این راستا در مرداد ۱۳۸۸ تک ترانه ندا را به عنوان یادبودی برای ندا آقا سلطان منتشر نمود.[۲] همچنین وی در بیست و هشتم شهریور ۱۳۸۸ آلبومتوهم را توسط نشر ایرانی - آلمانی پامس منتشر کرد که در این آلبوم نیز در چندین ترانه اعتراضاتی به دولت و حکومت جمهوری اسلامی و حوادث پس از انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ قابل شنیدن است.[۲]
نجفی در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۸۸ در مطلبی تحت عنوان «تا آزادی ایران موی سرم را کوتاه نمی‌کنم» در وبلاگ شخصی‌اش نوشت:
روزنامه نیویورک تایمز در دو تاریخ ۵ ژوئن ۲۰۱۰ و ۱۴ مه ۲۰۱۲، مقاله‌هایی در مورد وی منتشر کرد.[۱۸][۱۹]
ترانه نقی
در سال ۱۳۹۱ شاهین نجفی ترانه‌ای با عنوان «نقی» و با درونمایهٔ نقد اجتماعی و سیاسی منتشر نمود.[۲۰] این ترانه توسط هواداران امامان شیعه توهین‌آمیز تلقّی شد و حتی نجفی به مرگ (ترور) توسط مسلمانان تهدید شد. نجفی در این ترانه، علی نقی، امام دهم شیعیان را مورد خطاب قرار می‌دهد و نگاه انتقادی خود از شرایط کنونی اجتماعی و سیاسی ایران را بازگو می‌کند.[۲۱] همچنین نجفی در آهنگ «نقی»، علی نقی را به مسائل مختلفی از جمله مسائل جنسی قسم می‌دهد و از او می‌خواهد که ظهور کند.[۲۲]
ارتداد
این ماجرا از آنجا شروع شد که عدّه‌ای از لطف‌الله صافی گلپایگانی در رابطه با افرادی که «جسارت‌کنندگان به امام نقی» نامیده بودند استفتاء کردند. متن استفتاء به این شرح است: «مدتی است عدّه‌ای اجیرشده که عمدتاً از ضد انقلاب خارج از کشور می‌باشند، در فضای اینترنت، سایت‌ها و وبلاگ‌های خود به راحتی به امام مظلوم شیعیان حضرت امام هادی اهانت و جسارت می‌کنند (طراحی، جوک، کاریکاتور، فحاشی، دروغ بستن و...) حکم این افراد چیست؟» و جوابی که صافی گلپایگانی به آن داد اینگونه بود: «چنانچه اهانت و جسارت به حضرت نموده باشند مرتدند. والله اعلم».[۲۰]
در برخی سایت‌های دولتی از جمله فارس نیوز، شاهین نجفی را بر اساس این فتوا مرتد دانسته‌اند، این درحالی است که تاریخ جواب استفتاء دو هفته قبل از انتشار ترانهٔ نقی بود. به دنبال آن گروهی از «افسران جنگ نرم» و «فعّالان حزب‌اللهی» با استناد به فتوای مزبور مدّعی شده‌اند که در تدارک کشتن شاهین نجفی هستند.[۲۰]
شاهین نجفی در تاریخ ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۱ در پی واکنش‌ها به ترانهٔ جدیدش، به بی‌بی‌سی فارسی گفت که قصد توهین به امامان شیعه را نداشته و فقط اسم ائمّه را دستمایهٔ کاری هنری-اجتماعی قرار داده‌است. وی گفت که این فتوا شامل او نمی‌شود و عده‌ای در ایران از فتوای این مرجع به قصد اهداف سیاسی و تحریک احساسات مذهبی مردم سوءاستفاده کرده‌اند.[۲۳]
ناصر مکارم شیرازی نیز در جواب مقلدانش که از او سؤال کردند: «اخیراً فردی به نام شاهین نجفی که از خوانندگان موسیقی در خارج از کشور است در قالب متن شعر و ارائه تصویری موهون به امام دوازدهم شیعیان، امام یازدهم و گنبد مقدس امام هشتم شیعیان توهین کرده‌است.»؛ گفت که «هرگونه اهانت به مقام شامخ امامان معصوم و توهین آشکار به آنها اگر از سوی فرد مسلمان صورت گیرد، موجب ارتداد است.»[۲۴]
وبگاه شیعه آنلاین هم جایزه صدهزار دلاری برای کشتن شاهین نجفی تعیین کرده است.[۲۵]
در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۲ کمیسیون حقوق بشر پارمان آلمان در پیامی حمایت خود از شاهین نجفی را اعلام نمود. همزمان با این بیانیه، بیانیه دیگری توسط نویسندگان و هنرمندان آلمانی در حمایت از شاهین نجفی نیز منشتر شد. متن این بیانیه در وبگاه آکادمی هنرهای آلمان انتشار یافت. امضاء برخی چهره‌های فرهنگی مشهور از جمله گونترگراسنویسنده و برنده جایزه ادبی نوبل، الفریده یلینک نویسنده اتریشی و برنده جایزه ادبی نوبل و دیگران بر پای نامه نقش بسته بود. طبق گفتهٔ خود شاهین، پس از انتشار خبر ارتدادش، او کمی ترسیده ولی پس از مدتی با اعلام حمایت پلیس آلمان، وی تمرکز خود را مجدداً روی ساخت ترانه گذاشته است. پس از مدتی او ترانه‌ای با نام «ایستاده مردن» منتشر کرد که در مورد حال آن روزهای خودش بود.[۲۶]
هک وبسایت
در فروردین ماه سال ۱۳۸۹ وبگاه وی توسط گروهی که خود را «سپاه سایبری جهاد مجازی» می‌نامیدند هک شد. شاهین نیز در اعتراض به این عمل، ترانه‌ای به نام «هک» را خواند که در ابتدای این ترانه می‌گوید: «منو هک می‌کنی؟ هاااان؟!».[۲۷]
کنسرت‌ها
شاهین نجفی علاوه بر کار انفرادی موسیقی و کنسرت‌ها، فعّالیّت‌های موسیقی و اعتراضی خود را با مناسبت‌های گوناگون سیاسی و اجتماعی به شکل زنده اجرا نموده‌است. وی در اکتبر سال ۲۰۰۸، در یک کنفرانس در شهر اسن آلمان تحت عنوان «کنفرانس صلح» اجرایی داشته‌است.[۲۸]
برهنگی در کنسرت تورنتو ۲۰۱۴
شاهین طی کنسرت خود در تورنتو بهمراه همنوازان غیر ایرانی خود که بطور کامل برهنه بودند اقدام به درآوردن بخشی از لباس‌های خود نمود هرچند بطور کامل لخت نشد. این اقدام او با واکنش‌های مثبت و منفی فراوانی همراه شد. وی دلیل این اقدام را اعتراض به لخت‌کردن زندانیان بند ۳۵۰ زندان اوین اعلام کرد.[۲۹][۳۰][۳۱][۳۲]
«هنربند» نامیدن افراد حاضر در دیدار حسن روحانی با هنرمندان
پس از دیدار رئیس‌جمهور ایران حسن روحانی با هنرمندان در تالار وحدت در تاریخ ۱۸ دی ۱۳۹۲، نجفی طی بیانیه‌ای شعارگونه و با ادبیاتی تند آنها را شماتت نمود که بازتاب زیادی در میان کاربران ایرانی شبکه‌های اجتماعی داشت.[۳۳][۲۱]
نجفی در بیانیه خود این افراد را «هنربند» خواند و آنها را به «دریوزگی»، «مفعول بودن»، «کاسهٔ گدایی گرفتن»، «اختگی سیاسی–هنری»، «حصیر نشیمنگاه شدن» و «اماله‌شدن سوراخ‌هایشان تا ارگاسم سیاسی» متهم نمود.[۳۳][۲۱]
از بین نویسندگان محمود دولت‌آبادی، از بین اهالی موسیقی لوریس چکناواریان و شهرام ناظری و در میان سینماگران مسعود کیمیایی، تهمینه میلانی، بهمن فرمان‌آراو رخشان بنی‌اعتماد از شاخص‌ترین حاضران در این مراسم بودند.[۳۳][۲۱]
کوهیار گودرزی، فعال حقوق‌بشر در بی‌بی‌سی فارسیمی‌نویسد که نجفی با ادبیات جنسیتی خود، بازتولید خشونت در قالب زبان انجام می‌دهد. او اشاراتی جنسیتی،زن‌ستیزانه و ضدِ دگرباشان جنسی دارد که برخاسته از میل به بروز آزارگری-آزارخواهی جنسی به شکل خشونت کلامی است.[۳۳] گودرزی همچنین معتقد است که نجفی با تبدیل مطلقه نهاد شر، به هر چیز مقابل آن صفت خیر می‌دهد؛ چنانچه مقبولیت خود را تنها از طریق نفی حاکمیت در موضع سلبی کسب می‌کند و نیازی نمی‌بیند که خود را بطور ایجابی هم تعریف کند.[۳۳]
پیام فروتن، کارگردان تئاتر، در خبرآنلاین این بیانیه را «احساساتی و بدون رعایت شئون اخلاقی» و حاوی واژه‌هایی «سخیف و مبتذل» می‌داند و معتقد است که نجفی بدون خردورزی خود را در مقام قضاوت و صدور حکم قرار داده‌است
